Satürn ve Jüpiter, yıl boyunca gökyüzünde birbirlerine oldukça yakın göründüler. Ancak bu gece Satürn ve Jüpiter birbirine o kadar yakın görünecek ki, bazı insanlar onları iki nesne olarak görmekte zorlanabilir. 20 yılda bir gerçekleşen bu “büyük kavuşum”u akşam karanlığında görmeye hazır olun!
Editörün notu: Gökbilimci Dr. William Teets, Vanderbilt Üniversitesi Dyer Gözlemevi'nin direktörüdür. Bu röportajda, 21 Aralık'taki (bugün) kış gündönümünde nelerin olup olmadığını açıklıyor. Aynı gün , Satürn ve Jüpiter'in her ikisinin de yapabileceği " büyük kavuşum " adı verilen başka bir kozmik fenomen de ortaya çıkacak. Çıplak gözle görülebilecek, birbirine son derece yakın görünecektir.
Kış gündönümünde ne olur?Bu yıl kış gündönümü 21 Aralık'ta (bugün) gerçekleşiyor. Bu, Güneş'in Kuzey Yarımküre gökyüzündeki en alçakta göründüğü ve Dünya üzerindeki en uzak güney noktasında - doğrudan Oğlak Dönencesi'nin üzerinde olduğu zamandır. 23.5 derece güney enleminde yaşayan insanlar için, bu gün sadece yaz gündönümünü kutlamakla kalmaz, aynı zamanda öğlen saatlerinde Güneş'i doğrudan üzerlerinde görürler. Bundan sonra, Güneş tekrar kuzeye doğru kaymaya başlayacak.
Aşağıdaki resim dizisi yılın farklı zamanlarında Güneş'in gökyüzündeki yolunu göstermektedir. Güneş'in Kuzey Yarımküre gökyüzünde Haziran'da en yüksek, Aralık'ta en düşük ve ekinokslar sırasında Mart ve Eylül aylarında bu konumların ortasında nasıl olduğunu görebilirsiniz.
Kış gündönümü Kuzey Yarımküre'deki en kısa gündür ancak en geç gün doğumu ve en erken gün batımının olduğu gün değildir. Bu nasıl mümkün olabilir?
Kış gündönümü, en son gün doğumu veya en erken gün batımı ile çakışmaz. Bunlar aslında kış gündönümünden yaklaşık iki hafta önce ve iki hafta sonra meydana gelir. Bunun nedeni, yörüngeye girdiğimiz hızı değiştiren dairesel değil, eliptik yörüngemiz nedeniyle güneşten uzaklığımızı değiştirmemizdir.
Yılın farklı günlerinde Güneş'in tam olarak aynı saatte nerede olduğuna bakacak olsaydınız, her zaman aynı noktada olmadığını görürdünüz. Evet, Güneş yazın daha yüksek ve kışın daha alçaktır, ancak aynı zamanda ortalama öğlen pozisyonunda bir yandan diğer yana hareket eder ve bu da Güneş'in doğup batışında rol oynar.
Mevsimlerin Güneş'e olan mesafemizden değil, Dünya'nın eksenel eğiminden kaynaklandığı da unutulmamalıdır. İster inanın ister inanmayın, Ocak ayında Güneş'e en yakınız.
Yıl boyunca farklı günlerde aynı anda çekilen Güneş'in pozisyonunun bir fotoğrafı, analemma olarak bilinen sekiz şeklindeki bir modeli göstermektedir. Bu fotoğraf İskoçya'da çekildi. 'Büyük kavuşum' nedir?
Satürn ve Jüpiter, yıl boyunca gökyüzümüzde birbirlerine oldukça yakın göründüler. Ancak 21 Aralık'ta (bugün) Satürn ve Jüpiter birbirine o kadar yakın görünecek ki, bazı insanlar onları iki nesne olarak görmekte zorlanabilir.
Bir çift dürbününüz varsa, her iki gezegeni de kolayca tespit edebilirsiniz. Küçük bir teleskopta bile, her iki gezegeni aynı anda aynı görüş alanında görürsünüz ki bu gerçekten duyulmamış bir şeydir. Bu kavuşumu bu kadar nadir yapan da budur. Jüpiter ve Satürn her 20 yılda bir buluşuyor gibi görünüyor. Ancak çoğu zaman 21 Aralık Pazartesi (bugün) günü göreceğimiz kadar birbirine yakın değiller.
Bir karşılaştırma için, 2000 yılında büyük bir kavuşum vardı, ancak iki gezegen yaklaşık iki dolunay genişliğiyle ayrıldı. Bu yıl yörüngeler onları dolunay çapının beşte biri kadar göründükleri yere getirecek.
Şimdi bugün insanları dışarı çıkıp bu gezegenlere sadece gözlerini kullanarak bakmaya teşvik ediyoruz. Aslında tek bir gün boyunca ne kadar hareket ediyor gibi göründüklerini görebileceksiniz.
Bir dahaki sefere gökyüzümüzde bu kadar yakınlaşacakları bir 60 yıl daha olmayacak, bu yüzden bu birçok insan için hayatta bir kez yaşanacak bir olay olacak. Aslında, en son 1623 yılındaydı , ama onları görmek imkansız olmasa da gerçekten zordu çünkü Güneş'e çok daha yakın göründüler ve hemen ardından battılar. Bir 400 yıl daha 1226'ya geri dönün ve bu, bu tür bir birleşim hakkında iyi bir görüşe sahip olduğumuz son sefer olurdu. Harika kavuşumu görmek isteyen insanlara ne tavsiye edersiniz?
Dyer Gözlemevi'nde hava izin verirse, gözlemevinin teleskoplarından birinden kavşağın canlı bir görüntüsünü yayınlayacağız. Bir teleskopunuz veya bir çift dürbününüz olmasa bile, kesinlikle dışarı çıkın ve bu çok nadir görülen hizaya kendi gözlerinizle bakın. Gün batımından hemen sonra battıklarını unutmayın, bu yüzden akşam karanlığında görmeye hazır olun! Nasa'nın açıklaması
Öte yandan Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi NASA, bu akşam yaşanacak "Büyük Jüpiter-Satürn Kavuşumu'nun gün batımından yaklaşık bir saat sonra gökyüzünde güneybatı yönünde izlenebileceğini söylüyor. Satürn, Jüpiter'in hafif üstünde ve solunda belirecek.
NASA, kavuşumun çıplak gözle görülebileceğini ancak dürbünle ya da küçük bir teleskopla Jüpiter'in dört büyük Ay'ının dahi izlenebileceğini hatırlatıyor.
Açıklamaya göre bu hizalanma sırasında iki gezegen birbirlerinden yüz milyonlarca kilometre uzakta olmaya devam edecek ama tek bir ışık kaynağı olarak görülecek.
Gökbilimciler, hava koşullarına bağlı olarak kavuşumun 23 Aralık'a kadar izlenebileceğini söylüyor.
Kaynak: Theconversation
