Dolar

32,3241

Euro

35,1014

Altın

2.300,58

Bist

9.079,97

BMGK üyelerine dağıtılan İran tasarısı

BMGK üyelerine dağıtılan İran tasarısı

9 Yıl Önce Güncellendi

2015-07-16 10:03:52

BMGK üyelerine dağıtılan İran tasarısı
ABD tarafından hazırlanarak Konsey üyelerine dağıtılan BM Güvenlik Konseyi (BMGK) karar tasarısında, İranla Viyana'da varılan anlaşma uyarınca yaptırımların kademeli olarak nasıl kaldırılacağı ve ihlal durumunda BM yaptırımlarının nasıl geriye getirileceği düzenleniyor.

BM Güvenlik Konseyinin beş daimi üyesi olan ABD, Fransa, Rusya, Çin, İngiltere ile Almanya'nın İran ile Viyana'da anlaşmaya varmasının ardından gözler BM Güvenlik Konseyinde atılacak adımlara çevrildi.

ABD tarafından 5+1 ülkeleri adına hazırlanan ve Konsey'de gelecek hafta oylanması beklenen tasarıda Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA), Viyana'daki anlaşma uyarınca İran'ın nükleer programını inceleme ve sonuçları BMGK'ya rapor etmekle görevlendiriliyor.

IAEA'nın raporunda, "İran'daki tüm nükleer malzemeler barışçıl amaçlıdır" onayı gelmesi durumunda İran'a BM yaptırımlarını düzenleyen 7 BMGK kararının (1696, 1737, 1947, 1803, 1835, 1929 ve 2224 sayılı kararlar) sonlandırılacağı belirtiliyor.

- 10 yıl sonra Konsey gündeminden çıkacak

Tasarıda, metnin BMGK'da kabulünün ardından İran'a 8 yıl boyunca balistik füze teknolojileri, 5 yıl süreyle de konvansiyonel silah ambargosunun süreceği kaydediliyor. Bu süre boyunca ülkeler ancak BM Güvenlik Konseyince önceden izin verilmesi durumunda İran'a balistik füze teknolojisi ve konvansiyonel silah verebilecek.

Bu transferlere izin verilmesi için BMGK kararı aranması, Konsey'de veto yetkileri olan ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa'ya İran'a silah ve füze satılmasını tek başlarına engelleme fırsatı verecek.

İran'ın tüm talepleri yerine getirmesi ve nükleer teknolojisinin barışçıl olduğunu temin etmesi durumunda BMGK kararıyla getirilen yükümlülükler ve yaptırımların 10 yıl sonunda tamamen kalkacağı ve "İran'ın nükleer programı" maddesinin BMGK'nın rutin gündeminden çıkarılacağı vurgulanıyor.

- İhlal durumunda BM yaptırımları otomatik olarak geri gelecek

Tasarının olası ihlal durumunu düzenleyen bölümünde ise, tüm ülkelerden, İran'a gönderilen ya da İran'dan gelen veya transit olarak limanları kullanan kargolarda "makul şüphe" halinde inceleme yapmaları isteniyor.

İncelemeler sonucu İran'ın anlaşmayı ihlal ettiğini düşünen ülkeden vakayı İran ile 5+1 ülkeleri ve AB arasında kurulacak ortak komisyona getirmesi talep edilen tasarıda, burada çözüm bulunamaması halinde ise konunun Güvenlik Konseyi'ne taşınması isteniyor.

Tasarıya göre, Konsey'e olayın bildirilmesinin ardından, Viyana'da varılan anlaşmanın devam edebilmesi yani yaptırımların belirli takvim içinde kaldırılabilmesi için 30 gün içinde BMGK'da karar alınması gerekecek. Bu kararın alınamaması halinde ise tüm eski BMGK yaptırımları otomatik olarak devreye girecek.

Bu maddeyle, yaptırımların otomatik olarak geri getirilmesi sağlanıyor ve Konsey'in beş daimi üyesinin bunu engellemesinin önüne geçiliyor. Gelen ihlal bildirimine rağmen İranla varılan anlaşmanın devam edebilmesi için BMGK kararı gerekmesi, Konsey'in daimi üyelerine anlaşmayı sonlandırabilme ve tüm eski yaptırımların geri getirilmesini sağlama imkanı tanıyor.

- İran'a uygulanan BMGK yaptırımları

BM Güvenlik Konseyi, uranyum zenginleştirme programını askıya almaması nedeniyle 2006'da ambargo kararı alarak İran'a her türlü nükleer malzeme teminini yasaklamış, programla ilgisi olan kişi ve kurumlara da varlık dondurma ile seyahat yasağı gibi yaptırımlar getirmişti.

2007 yılında İran'a silah ambargosu uygulamasını da kabul eden Konsey, daha sonra aldığı kararlarda nükleer programla ilgisi belirlenen kişi ve kurumları da yaptırımlar listesine eklemişti.

İlki 2006, sonuncusu ise bu yıl kabul edilen toplam 7 BMGK kararı, BM'nin bu ülkeye uyguladığı yaptırımları ve bu yaptırımları izleme panelinin çalışmasını düzenliyor.

İran'ın nükleer programının tamamen barışçıl olduğunun IAEA tarafından onaylanması halinde 10 yıl sonra bu yaptırımların tamamı sonlandırılacak.

Haber Ara