BM İnsan Hakları Konseyinin (İHK) 45'inci oturumu, İsviçre'deki BM Cenevre Ofisinde devam ediyor. AB'nin desteğiyle 14 Eylül'de kabul edilen, "Belarus'taki insan hakları durumuna ilişkin acil oturum" büyük tartışmalara neden oldu.
Almanya'nın AB adına sunduğu tasarının "muhteviyatının" değiştirilmesine ilişkin sunulan 17 tasarı Konseyde reddedildi.
Gergin geçen oturumda, AB üyesi ülkelerin temsilcileri Belarus'ta göstericilere karşı hükümetin tutumunu kınadı. İngiltere ise bu ülkeye yapılacak yaptırımları destekleyeceğini bildirdi.
Tasarının sahibi Almanya'nın BM Cenevre Ofisi Nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Michael Freiherr von Ungern-Sternberg ise "9 Ağustos'ta yapılan cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesi ve sonrasında Belarus'ta insan hakları durumunda ciddi bir kötüleşme oldu." dedi.
Ungern-Sternberg, seçimlerde uluslararası gözlemcilerin yer almadığını ve seçimlerin "adil ve özgür" bir ortamda gerçekleşmediğini ileri sürdü.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet de Konseyin Belarus'taki duruma ilişkin "acil oturum" düzenlemesine destek vererek, "Konsey, Belarus'taki son olayları tam zamanında değerlendiriyor." ifadesini kullandı.
Bachalet, Belarus'ta binlerce göstericinin tutuklanmasına şahit olduklarını, cinsel şiddet ve çocuklara yönelik işkence de dahil yüzlerce işkence ve kötü muamele raporu aldıklarını belirtti.
- Belarus ve Rusya'dan Konseye tepki
Belarus'un BM Cenevre Ofisi Nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Yury Ambrazevich ise BM insan hakları savunucularının ve diğer konuşmacıların konseye hitap etmesine izin verilmesinin kuralların ihlali anlamına geldiğini belirtti.
Ambrazevich, sadece ülke temsilcilerinin konuşmasına izin verilmesi gerektiğini savundu.
Rus Büyükelçi Gennady Gatilov da Ambrazevich'e destek verdi ve Konseyin, usul kurallarını ihlal ettiğini belirtti.
Konsey Başkanı Elisabeth Tichy-Fisslberger ise bu itirazları reddetti.
- Türkiye'den uluslararası topluma "sağduyu" çağrısı
Türkiye'nin BM Cenevre Ofisi Nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Sadık Arslan da "acil oturum"da söz aldı.
"Belarus halkını gerçek dost olarak görüyoruz. Tüm ülkenin refahına önem veriyoruz." diyen Arslan, geçmişte olduğu gibi bugün de Belarus'ta siyasi ve ekonomik istikrarın korunmasının tüm ülkelerin en büyük hedefi olması gerektiğini vurguladı.
Büyükelçi Arslan, şöyle konuştu:
"Bu, kapsayıcı bir ulusal diyalog yoluyla başarılabilir. Bu noktada, herkesin sağduyulu davranması ve kendine hakim olması çok kritik bir durum arz ediyor. Uluslararası toplum olarak, empati ve sağduyu göstererek rolümüzü yapıcı bir çerçeve içinde tutabiliriz. Elbette ki Belarus'taki meşru demokratik özlemlerin farkındayız. Hedefimiz, Belarus liderliğinde ve Belaruslulara ait bir süreci kolaylaştırmak olmalıdır."
Arslan, ülkenin koşulları göz önünde alındığında "herkese uyacak" bir çözümün mümkün olmadığını, gerçekçi bir çözüm olmadan dışarıdan gelen "güçlü retoriklerin ters etki oluşturabileceği" uyarısında bulundu.
"Yönetilebilir, bağımsız ve egemen" bir Belarus'tan yana olduklarının altını çizen Arslan, "Demokratik ve istikrarlı bir Belarus, bölgenin ve tüm Avrupa'nın barış ve istikrarı için hayati öneme sahiptir." uyarısında bulundu.
- Çekimser oyların fazlalığı dikkati çekti
Yapılan konuşmaların ardından yapılan oylamada Belarus'taki insan hakları durumunun araştırılmasına yönündeki tasarı, 2 hayır ve 22 çekimser oya karşı 23 evet oyuyla kabul edildi.
Venezuela ve Eritre tasarıya ret oyu veren ülkeler olarak dikkati çekti.
Tasarıyla, Belarus'ta seçimler sonrası başlayan protestolardaki hak ihlallerinin BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği tarafından araştırılması ve hazırlanacak raporun yıl sonuna kadar Konseye sunulmasını kabul edildi.
Tasarıda ayrıca "barışçıl gösterilerde aşırı güç kullanılmaması, keyfi tutuklamalar yapılmaması ve siyasi tutukluların serbest bırakılması" için Belarus hükümetine çağrıda bulunuldu.
Belarus'ta 9 Ağustos'ta yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerini mevcut Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko'nun kazanmasının ardından "seçimlere hile karıştırıldığı" iddiasıyla protesto gösterileri başlamıştı. Protestocular, yeni seçimin yanı sıra ülkede anayasa değişikliği talebinde bulunuyor.
