Her çocuk ayrı bir birey olduğu için onlardan beklentileriniz de farklı olacaktır. Bazı çocuklar erken bazıları geç konuşabilmektedir. Özellikle geç konuşmanın fizyolojik ve psikolojik nedenleri bulunmaktadır. Bebeklikten çocukluğa geçiş aşamasında ise her çocuk dil yönünden ayrı bir gelişim performansı gösterecektir. Bebeklikten çocukluğa geçiş sürecinde 5 yaş kritik bir eşik olarak görülürken bu yaşa kadar temel gelişim göstergeleri ise şöyle;
6-9 ay:
Tonlamaları çok iyi ayırırlar. Belirgin heceler çıkarabilir, `ba-ba-ba veya da da da da şeklinde ) arka arkaya sıralayabilir, neşeli ya da kızgın tonlamalara karşılık verirler. Kendi başlarına kaldıklarında seslendirme faaliyetlerine devam ederler.
9-12 ay:
Bebekler duymuş oldukları sesleri tekrarlayabilirler. 12. aya doğru ise `baba` gibi birbirini tekrar eden heceleri birlikte söyleyebilirler.
12. aydan itibaren ise bir veya daha fazla kelimeyi doğru anlamıyla kullanırlar, duydukları sesleri taklit etmeye çalışırlar, bir şey istendiğinde anlayıp yerine getirebilirler. Öğrenme hızlı gerçekleşir, kendisine öğretilen kelimeleri kendi kendine tekrar etmeye çalışırlar.
Tanıdıklarının isimlerini bilirler ve sorulduğunda ona doğru yönelebilir veya gösterebilirler. Duygularını da kendi ifadeleri ile anlatmaya çalışabilirler. Verilen basit komutları yerine getirirler. `Topu al. Bana getir. Gözlerini göster.`gibi. 5-20 arasında kelime hazineleri oluşmuştur.
İki yaştan itibaren birkaç kelimelik cümleler kullanırlar. Kelime hazinesi artmaya başlar, ama henüz akıcılık zayıftır. İsmini söyleyebilir , tanıdığı yetişkinlerle sohbet edebilirler. 2 Yıl boyunca dilde büyük ilerlemeler kaydeden çocuk, bu yaşta ortalama 200 kelimelik bir dağarcığa sahiptir.
3 yaştan itibaren, konuşma iyice gelişmiştir , kelime hazinesi artmıştır. ( 1000'e ulaşır. ) İsmini, yaşını, ezberlediği şarkıları rahatlıkla söyleyip, yetişkinlerle sohbet edebilirler. Merak ettikleri her şeyle ilgili sorular sorar ve anlamlı sohbetler edebilirler.
4 yaş çocuğu, çeşitli kavramları öğrenmeye başlamıştır, (sayı-renk- şekil) gibi, kolaylıkla isimlendirir, neden ile başlayan çok soru sorarlar.
5 yaştan itibaren ise uzun cümleler kurabilir, uzun cümleleri tekrar edebilir ve dilbilgisini doğru kullanmada da başarılıdırlar. Uzun sohbetlere katılabilir, öğrendiği kavramlara yenisini ekler, zaman kavramlarını bilir ve konuşma içinde kullanabilirler. ( Bu gün, yarın, akşam gibi)
