Dolar

32,3439

Euro

35,1366

Altın

2.240,35

Bist

8.908,74

Suriye'de cinsel şiddet mağdurlarına umut olma mücadelesi

10 Yıl Önce Güncellendi

2014-11-22 10:59:44

Suriye'de cinsel şiddet mağdurlarına umut olma mücadelesi

Suriye hükümeti tarafından genç bir kadının bir mahkum karşılığında serbest bırakılmasından hemen sonra aktivistler işaretleri anlamaya başladı.

Serbest bırakıldıktan sonra kadının kocası onu hemen boşadı. Kadın ailesinin evinin dışına çok az çıkmaya cesaret ediyordu ve kısa bir süre sonra da Türkiye'ye gitti.

Aktivist Kareem Saleh, Suriye'nin barışçıl muhalefeti için yaptığı çalışmalardan bildiği kadını şüpheli cinsel suçlarını belgelemek için aradı. Ancak kadın direniyordu ve hikayesinin neden bu kadar önemli olduğunu ve hükümet karşıtlarına ne yararı olacağını soruyordu. Saleh, birkaç gün boyunca onunla konuştu, kadın yumuşamasına rağmen esaret koşullarını çok genel olarak anlattı.

''Bir sürü işkence yapılıyordu'' dedi. ''Ne tür işkenceler'' diye sordum. ''bir sürü işkence'' diye tekrarladı. Onu ikna edene kadar ısrar ettim ve sonunda bana tecavüz olaylarını anlatmaya başladı.

Kadın kendi ile beraber diğer 6 altı kadının kaçırıldığını ve sosyal güvenlik merkezinde tutulduğunu söyledi. 22 gün boyunca baş güvenlik görevlisinin davet ettiği askerler tarafından dönüşümlü olarak tecavüze uğradıklarını anlattı.

İki yıldan fazla süredir diğer kurbanlardan hiçbiri konuşmadı.

Saleh ve eşi Noor Khateeb Suriye'deki iç savaşta insan hakları ihlallerini belgelemek için çaba harcayan birkaç aktivistten biri.

Dünya her gün yapılan katliama ilgisini kaybetse bile 2011 ayaklanmasının başlarından bu yana aktivistler her ölümü,yaralıyı,bombayı,roketi belgelemeye çalıştı.

Cinsel şiddeti belgelemek en zoru çünkü Suriye'de tecavüz onur kırıcı ve utanç verici. Korkmuş kadınlar ve isteksiz aileler adalet yerine aileye leke gelmemesinden yana.

Bunun yerine kurbanlar komşu memleketlere taşınıyor,boşanıyor yada daha yaşlı adamlarla 2. yada 3. eş olarak evlenmeye zorlanıyor. En kötü durumda da kendi akrabaları tarafından namuslarını temizlemek adına öldürülüyorlar.

Saleh: ''Bu toplum tarafından konuşulması yasak olan bir konu ama biz bunu belgelemeliyiz'' dedi.

Suriye askerleri ve muhalefet milis kuvvetleri arasında şehir fırtınası başladığından bu yana toplu tecavüz iddiaları yayıldı. İnsan Hakları Suriye Ağı 4.850 cinsel şiddet vakası belgeledi ve bu vakalardan yarısından fazlası tecavüzdü. Bunlardan sadece 40 tanesi kurbanın ifadeleri ile belgelendi, kalanı görgü tanıklarına aitti.

Bu tür saldırıların gerçek sayısının çok daha fazla olduğu tahmin ediliyor.

Suriye'de uluslararası gözlemciler ve gazeteciler tarafından büyük ölçüde izlenen mücadelede şeffaflık yok ve doğru veriler konusunda eksiklik yaşanıyor.

Geçen yıl Avrupa-Akdeniz İnsan Hakları Ağı yazarı Sema Nassar : ''Belgelemenin amacı nedir? Kızımı eski haline döndürebilecek misiniz? diye soruyorlar '' dedi.

Suriye ve başka yerde güvensiz ve yıkık dökük mülteci kamplarında yaşayan milyonlar ile cinsel şiddet tehdidi kaçınılmaz.

Khateeb ve Saleh muhalif Özgür Suriye Ordusu üyeleri tarafından da cinsel saldırı vakaları belgeledi ancak muhaliflerin kontrolündeki bölgelerde misilleme korkusuyla bunları kamuoyuna açıklamadı.

Savaş daha acımasız bir hale gelince hem cezaevlerinde hemde hükümetin kontrolü ele geçirdiği yerlerde cinsel şiddet bir silah gibi kullanıldı.

Khateeb, 2012 yılında Suriye'de protesto düzenlemekten ve Hamas'ta ki muhaliflere tıbbi yardım sağlamaktan tutuklandı.

Humus merkezi hapishanesinde birçok kadınla beraber hükümet karşıtı eylemlerden dolayı aylarca yattı.Hücre sorgu odasının yanındaydı ve bütün gün işkenceye maruz kalan mahkumların sesini duyuyorlardı.

Korkarak kurtulamazlardı,onları sorgulayan subayların isimlerinden başlayarak aktivistler kendi olaylarını belgelemeye çalıştılar. Askeri ve istihbarat şubelerinde yaşadıkları,gördükleri işkence ve cinsel istismara kadar bu konuyu belgelemeye çalıştılar. Bu belgeleri sakladılar ve onları ziyarete gelen akrabalarına verdiler.

Khateeb transfer edildiği her hapishanede hücre arkadaşlarından bilgi topladı. 2012 Aralık ayında serbest bırakılmasının ardından kendini kadın tutukluların davalarını belgelemeye adadı.

Khateeb :''Tecavüz belgelenen en önemli ihlaldir çünkü etkisi sonsuza dek sürüyor. İşkence yaraları iyileşebilir,'' dedi.

2012 yılı Temmuz ayında gardiyanlar bir medya aktivisti eşi olan 25 yaşındaki Salma'yı Khateeb'in hücresine getirdi. Vücudundaki morluklar ve yara izleriyle ve düzensiz bir şekilde kesilen saçı ile kendini kaybetmişti. İki hafta geçmesine rağmen davranışları tutarsızdı. Bazende sakinleştirici istiyordu. Hücredeki diğer kadınlar onu sakinleştirmeye çalışıyor ve yaralarına bakıyorlardı.

Kadın hücreye geldikten 3 hafta sonra Khateeb güvenini kazanmayı umarak kendi tutuklanmasını ve sorgulanmasını anlattı. Yavaş yavaş Salma ona ne olduğunu anlatmaya başladı. Bütün hikayesini bir araya getirmesi 15 gün sürdü.

İki ay önce Salma hükümeti destekleyen Şehabe isimli milis kuvvetleri tarafından kaçırıldı ve defalarca toplu tecavüz ve işkenceye maruz kaldı.

Sonunda O'nu merkezi şubeye göndermişlerdi.

Khateeb :''Tanık ifadesine göre daha önce tecavüze uğradığını biliyorlardı ve tekrar tecavüz ettiler,bir kez yada iki kez artık fark etmezdi,'' dedi.

Aylar sonra Salma serbest bırakılınca ailesi tarafından öldürüldü.

Khateeb: ''Ailesi bunun bir namus meselesi olduğunu söyleyerek olayı açıkça anlattı. Bu durumlarda toplumumuz kişileri sorumlu tutmuyor. Bir namus meselesi olarak alınıyor,'' dedi.

Toplumlar bu tür konuların üstünü örtmeye çalışıyor.

Nassar, küçük bir köyde Suriye ordusu tarafından gerçekleştirilen toplu tecavüz olayını belgelemeye çalıştığını söyledi. Bodruma saklanan en az 8 kadın, askerler tarafından bulundu ve saldırıya uğradı.

Nassar bilgileri bir türlü doğrulatamadı. Köy sakinleri dehşete düşmüştü ve eğer bu haber yayılırsa burda bütün kadınların tecavüze uğradığı bilinecekti.

Hatta köylülerden biri ''Eğer bu olayı anlatırsan dilini keserim'' diye tehdit bile etti.

Kurbanlar ancak ifadelerini bir doktor yada psikolog yardımı ile verebilir.

Aktivistler cinsel şiddet vakalarının kaydedilmesinin ne fayda sağlayacağı konusunda çok zorluk çekti. Çatışmanın en azından ilk iki yılında Suriyeliler eğer uluslararası toplumun ülkede neler olduğunu bilirse müdahale edebileceğini düşünüyordu. Ama binlerce video,fotoğraf ve röportajlardan sonra umutları tükendi.

Bu yılın başında Cenevre'de gerçekleştirilen başarısız barış görüşmelerinin ardından Suriye muhaliflerinden, hükümet tarafından tutuklananların belgeleri istendi. Muhalif gruplar hazırdı,hükümete karşı ayrıntılı bir suçlamaya sahipti.

Herhangi bir somut sonuca ulaşılmasa bile insan hakları ihlallerini ayrıntılarıyla belgelemeleri için aktivistlere cesaret verdi. Khateeb :''davaların devam etmesi ümidiyle'' dedi.

Raja Abdulrahim - Los Angeles Times yazarı

BU MAKALE AYŞE AYDIN TARAFINDAN TİMETURK İÇİN TERCÜME EDİLMİŞTİR

Haber Ara