TBMM Çevre Komisyonu, Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'nı değişikliklerle kabul etti.
Tasarıyla, Hayvanları Koruma Kanunu'na, "güçten düşmüş hayvan", "hayvan bakımevleri" ve "hayvan refahı" tanımları ekleniyor.
Ev hayvanını sahiplenen, satan veya ona bakan kişi, hayvanı hayvan refahına uygun olarak barındırmak, etolojik ihtiyaçlarını temin etmek, sağlığına dikkat etmekle yükümlü olacak.
Ev hayvanlarını satan veya sahiplenen kişiler, hayvanlarından kaynaklanan çevre kirliliğini ve insanlara zarar verilebilecek zarar ve rahatsızlıkları önleyici tedbirleri almakla yükümlü olacak, zamanında ve yeterli seviyede tedbir alınmamasından kaynaklanan zararları tanzim etmek zorunda olacak.
Büyükşehir, il ve ilçe merkezlerinde; ev hayvanı satan veya sahiplenen kişiler, bu hayvanların bakımı ve korunması ile ilgili olarak yerel yönetimler tarafından düzenlenen eğitim programlarına katılarak sertifika alacak.
Ticari amaç güdülmeden bilhassa ev ve bahçesi içerisinde bakılan ev hayvanları sahiplerinin borçlarından dolayı haczedilemeyecek.
Sahipsiz ya da güçten düşmüş hayvanların, Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu ile Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nda öngörülen durumlar dışında öldürülmeleri yasak olacak.
Mahalli idareler, sahipsiz veya güçten düşmüş ev hayvanlarını hayvan bakımevlerine götürecek. Bu hayvanların öncelikle, bakımevlerinde oluşturulacak müşahede yerlerinde tutulması sağlanacak. Müşahede yerlerinde kısırlaştırılan, aşılanan ve rehabilite edilen hayvanların mikroçiple kayıt altına alındıktan sonra sahiplenmeleri esas olacak.
Güçten düşmüş hayvanlar, bakımevlerinde ayrılacak özel bölümlerde hayvan refahına uygun olarak bakılacak. Mahalli idareler sahipsiz ev hayvanlarının refahını sağlamak üzere yeterli sayı ve özellikte besleme noktaları oluşturacak. Sahiplendirilemeyen hayvanlar, mahalli idarelerce oluşturulacak besleme noktalarına bırakılacak.
Belediyeler ile diğer kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan kısırlaştırma hizmetleri, Çevre ve Orman Bakanlığı'nın koordinasyonunda ve denetiminde yürütülecek. Kısırlaştırma hizmeti ile ilgili usul ve esaslar Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın görüşü alınarak, Çevre ve Orman Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.
-4 partinin ortaklaşa önergesiyle değişiklik yapıldı
Tasarıda, AK Parti, CHP, MHP ve HDP'nin ortaklaşa verdiği önergenin kabul edilmesiyle değişiklik yapıldı. Buna göre, sahiplendirilmeyen hayvanlar, okul, hastane, ibadethane, çocuk oyun alanları gibi toplumun yoğun olarak kullandığı yerler hariç, alındıkları ortamlara bırakılacak.
Hayvan bakımevi izinleri mahalli idarelerce verilecek.
Hiçbir kazanç ve menfaat sağlamamak kaydıyla, sadece insani ve vicdani amaçlarla sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanlara bakan veya bakmak isteyen gerçek ve tüzel kişilere; belediyeler, orman idareleri, Maliye Bakanlığı, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nca, mülkiyeti idarelerde kalmak koşuluyla arazi ve buna ait binalar ve demirbaşlar tahsis edilebilecek.
Tasarıda, AK Parti, CHP, MHP ve HDP'nin ortaklaşa verdiği önergenin kabul edilmesiyle, ev hayvanı satış yerlerinde ev hayvanı bulundurmaya yasak getirildi. Buna göre, ev hayvanı satış yerlerinde ev hayvanı bulundurulamayacak, ancak hayvan üretim çiftlikleri ve bakımevlerindeki hayvanların satışı yapılabilecek. Akvaryum balıkları ve kuş türleri ticareti yapılabilecek. Bu hayvanların ticaretinin yapıldığı yerlerde, hayvanların sağlıklarının iyi, barındırıldıkları yerin temiz ve sağlık şartlarına uygun olması zorunlu olacak.
Ev hayvanlarının üretimini yapanlar, annenin ve yavrularının sağlığını tehlikeye atmamak için gerekli anatomik, fizyolojik ve davranış karakteristikleri ile ilgili önlemleri alacak.
Hayvanların ticari amaçla film çekimi ve reklam için kullanılması izne tabi olacak.
Halen faaliyet gösteren "Hayvanların kullanıldığı kara ve su sirkleri ile yunus parkları" faaliyetlerine devam edecek. Ancak, bu düzenlemenin yürürlüğü tarihinden itibaren su sirkleri ve yunus parkları yasak olacak. Mevcut işletmeler hayvan sayısını artırma, yeni şube açma gibi yollarla kapasite artırımına gidemeyecek, üretim yapamayacak. bakanlığın izni olmadan hakkını devredemeyecek.
-Sahipsiz kedi ve köpekler üzerinde deney yapılamayacak
AK Parti, CHP, MHP ve HDP'nin birlikte verdiği önergenin kabul edilmesiyle, sokaklarda ve barınaklardaki sahipsiz kedi ve köpekler üzerinde deney yapılamayacağı hüküm altına alındı.
Tasarıda, hayvanlarla ilgili yer alan yasaklar şöyle:
- Kesim hayvanları ile kanun çerçevesinde avlanmasına ve özel üretim çiftliklerinde kesim hayvanı olarak üretimine izin verilen av hayvanları ile ticarete konu yabani hayvanlar dışındaki hayvanları kasten öldürmek.
- Ölmüş ve öldürülmüş hayvanları et ihtiyacı amacıyla piyasaya sürmek.
- Hayvanlarla işkence yapmak, cinsel ilişkide bulunmak, kasıtlı olarak kötü davranmak, psikolojik acı çektirmek, aç ve susuz bırakmak, sokağa terk etmek, aşırı soğuğa ve sıcağa maruz bırakmak.
- Hayvanları, gücünü aştığı açıkça görülen fiill zorlamak, hayvan bakımı eğitimi almamış kişilerce ev hayvanı satmak. Ev hayvanlarını onaltı yaşından küçüklere satmak.
- Tıbbi gerekçeler hariç, hayvanlara ya da onların ana karnındaki yavrularına veya havyar üretimi hariç yumurtalarına zarar verebilecek suni müdahaleler yapmak.
- Hayvanları hasta, gebelik süresinin 2/3'ünü tamamlamış gebe ve yeni ana iken çalıştırmak, uygun olmayan koşullarda barındırmak.
- Hayvanı; acı, ıstırap ya da zarar görecek şekilde film çekimi, reklam ve benzeri işlerde kullanmak.
- Sağlık nedenleriyle gerekli olmadıkça bir hayvana zor kullanarak yem yedirmek, acı, ıstırap ya da zarar veren yiyecekler ile alkollü içki, sigara, uyuşturucu ve bunun gibi bağımlılık yapan yiyecek veya içecekler vermek.
- Sahipli hayvanları kasten başıboş bırakmak. Kas ve çene yapısı güçlü, tehlike arz edebilecek hayvanları ağızlıksız ve tasmasız dolaştırmak.
İl hayvanları koruma kurulu, vali veya görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığında, hayvanların korunması ve buna ilişkin mevcut sorularla çözümlerine yönelik olarak toplanacak.
Bu toplantılara; hayvanları koruma ile ilgili faaliyet gösteren gönüllü kuruluşlardan valilik tarafından seçilecek iki temsilci de katılacak.
Sahipsiz hayvanlarla ev hayvanlarının korunması amacıyla hayvan bakımevleri ve hastanelerin kurulması; buralarda bakım, rehabilitasyon, aşılama ve kısırlaştırma gibi faaliyetlerin yürütülmesi; büyükşehirlerde büyükşehir belediyeleri, illerde il özel idareleri ve ile belediyeleri, nüfusu 100 binin üzerinde olan ilçelerde belediyeler tarafından gerçekleştirilecek.
Hayvan bakımevi ve hastanesi kurmak, işletmek veya işlettirmekle sorumlu mahalli idareler, diğer mahalli idareler ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği protokolleri yapabilecek.
Hayvanat bahçeleri bakanlık, mahalli idareler ve tüzel kişilikler tarafından kurulabilecek. Hayvanat bahçeleri hayvanların doğal hayat ortamına en uygun şekilde tanzim edilecek.
- Cezalar
Hayvanların sahiplenilmesi ve bakımıyla ilgili yasaklara ve yükümlülüklere uymayan, alınması gereken önlemleri almayanlara hayvan başına 200 TL, bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara uymayanlara 500 TL idari para cezası uygulanacak.
Hayvanları temiz ve sağlık şartlarının uygun olmadığı yerlere satanlara hayvan başına 500 TL, ev ve süs hayvanlarının üretimini ve ticaretini yapanlardan, annenin ve yavrularının sağlığını tehlikeye atmamak için gerekli anatomik, fizyolojik ve davranış karakteristikleri ile ilgili önlemleri almayan işyerlerinin işletme ruhsatları iptal edilecek ve hayvan başına 5 bin TL idari para cezası verilecek.
Hayvanları, kötü alışkanlıklara özendirilmesine neden olacak yöntemlerle eğitenlere bin 500 TL idari para cezasına, hayvanları başka bir canlı hayvanla dövüştürenler 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak.
Hayvanlara kasıtlı olarak kötü davranan, acımasız ve zalimce işlem yapan, döven, aç ve susuz bırakan, aşırı soğuğa ve sıcağa maruz bırakan, bakımlarını ihmal eden, fiziksel ve psikolojik acı çektirenlere, hayvanları, gücünü aştığı açıkça görülen fiillere zorlamayanlara, hayvan bakımı eğitimi almamış kişilerce ev ve süs hayvanı satanlara, ev ve süs hayvanlarını 16 yaşından küçüklere satanlara, hayvanların kesin olarak öldüğü anlaşılmadan, vücutlarına müdahalelerde bulunanlara, 4 ay ile 3 yıl arasında değişen hapis cezaları uygulanacak.
"Hayvanlara kasıtlı olarak kötü davranmak, acımasız ve zalimce işlem yapmak, dövmek, aç ve susuz bırakmak, aşırı soğuğa ve sıcağa maruz bırakmak, bakımlarını ihmal etmek, fiziksel ve psikolojik acı çektirmek" fiilleri işkence ile yapılırsa verilecek ceza yarı oranında artırılacak.
Çarptığı hayvanı en yakın veteriner hekim ya da tedavi ünitesine götürmeyen sürücüye, bin TL idari para cezası kesilecek.
- Sahibi köpeğinden sorumlu olacak
Gözetimi altında bulundurduğu kas ve çene yapısı güçlü hayvanları başkalarının hayatı veya sağlığını tehlikeye atacak şekilde serbest bırakan kişi, 4 aydan 2 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak.
Hayvanlar mikroçip ile kayıt altına alınacak. Buna göre, toplu yerlerde beslenen ve barındırılan kedi ve köpeklerini yavrulatmak isteyenler, doğacak yavruları belediyece mikroçiple kayıt altına aldırarak bakmakla yükümlü olacak.
Tasarı, komisyonda milletvekilleri ve hayvan hakları savunucuları tarafından alkışlarla kabul edildi.
