Türkçe'de Mevdudi’nin hangi kitapları var?
Müslüman düşünürlerden âlim bir şahsiyet olan Ebul Ala Mevdudi’nin Türkçeye tercüme edilmiş eserlerini Ferhat Özbadem inceledi..
12 Yıl Önce Güncellendi
2013-02-11 14:15:06
TIMETURK / Haber Merkezi
Bir kısım çabalar ne kadar meşakkatli olsa da insana mutluluk veriyor. Kitap ve bilgi için verilen çabalar gibi… Verdiğiniz zamana, verdiğiniz emeğe, çektiğiniz meşakkate değiyor. Çabasını verdiğiniz çalışma şayet bir ilk olma özelliği taşıyor ise mutluluğunuz ayrıca katlanıyor. Yazı dünyamızda eksikliği söz konusu olan bir çalışma yapmak insanın kalbini ferahlatıyor. Şu an böyle bir güzellik ile karşı karşıyayız. Yakın dönemde yaşamış Müslüman düşünürlerden âlim bir şahsiyet olan Ebul Ala Mevdudi’nin Türkçeye tercüme edilmiş eserlerini toplu olarak değerlendirdiğimiz bir haberle ile karşı karşıyayız. Uzun bir okuma çalışması neticesinde ulaşabildiğimiz bütün eserleri kısaca değerlendirmeye çalıştık.
Mevdudi, seçkin bir âlim, uzak görüşlü bir devlet adamı, gönülleri etkileyen bir hatip, ikna edici ve verimli bir yazar, bilgili bir hukukçu, birinci sınıf bir organizatör, korkusuz, boyun eğmeyen bir lider, iyi bir iktisatçıdır. Eserleri okunduğunda ilmî derinliği ve çok yönlülüğü daha iyi anlaşılacaktır.
Tefhimü’l-Kur’an: Bu eserde surelerin ön kısmına giriş yazılmıştır. Bu giriş bölümünde surenin nüzul sebepleri, tarihsel arka plan, o dönemin sosyo-ekonomik ve siyasal şartları bilgi olarak paylaşıldıktan sonra tefsire geçilmiştir. Ayetler arası siyak-sibak ilişkisi ile birlikte sureler arası siyak-sibak ilişkisi verilmiştir. Tefsirde dikkat çeken önemli hususlardan bir tanesi de Yahudi ve Hıristiyanların kutsal kitaplarından dikkat çekecek kadar alıntılar yapılmasıdır. Tefhimul Kur’an tefsiri, sosyal konulara ağırlık veren bir dirayet tefsiri olarak değerlendirilebilir. Eser 7 ciltten oluşur; Arapça, Türkçe ve İngilizce gibi birçok dile tercüme edilmiştir. Türkçe tercümesi iki farklı yayınevi tarafından neşredilmiştir: İnsan ve Bengisu yayınları.
Kur’an’a Göre Dört Terim: Küçük bir risale olarak neşredilen bir eserdir. Hacim itibariyle Mevdudi’nin en küçük eserlerinden olmasına rağmen, etki olarak en büyüğüne sahiptir. Seyyid Kutub, yazdığı değerli tefsirini, Dört Terim’i okuyunca baştan tekrar gözden geçirdiğini belirtirken, bu küçük ebatlı eserin önemini çok güzel bir şekilde ifade eder. Son yüzyıl içinde dünyanın bütün coğrafyalarında yaşayan Müslümanların düşünce dünyasında büyük bir etki yapan eser İlah, Rab, İbadet ve Din kavramlarını tevhidî bir bakış açısı ile ortaya koyuyor. Özgün Yayıncılık tarafından basılan eser, “bir kitap okudum, hayatım değişti” dedirtecek türden nadir ve kıymetli bir eserdir.
Sünnetin Anayasal Niteliği: Mevdudi, sünnet bilinci ve olması gereken sünnet anlayışı ile ilgili olarak kaleme aldığı bu eserinde Resulullah’ın sünnetine karşı çıkanlara karşı bu eserle cevap vermiş ve sünnetin hüccet ve İslam’da anayasal niteliğe sahip olduğunu bu eseriyle anlatmıştır. Kitabı önemli kılan hususların başında sünnetin teşri boyutu ile ilgili tartışmalara açıklık getirip delilleri ile sünnetin anayasal/hüküm niteliği taşıdığını ispatlaması gelir. Çıra Yayınlarınca basılan eser, Mevdudi’nin sünneti hafife aldığı ile ilgili iftiralara da cevap mahiyetinde bir eserdir.
Tarih Boyunca Tevhid Mücadelesi ve Hz. Peygamber’in Hayatı: Hz. Peygamber’in hayatı ve sireti üzerine yazılmış bir eserdir. İki ciltten oluşur. Bu kitap, Mevdudi’nin Tefhîmü’l-Kur’an’dan sonra en büyük başarısıdır. Eser Mekke dönemi ile ilgili olan konuları ele almıştır. Hicret konusunu işledikten sonra kitap sona erdirilmiştir. Klasik siyer kitaplarından farklı olarak Peygamber’in (sav) mücadele yönü ve takip ettiği metod üzerinde özellikle durulmuştur. Pınar Yayınları’ndan çıkan eserde ayrıca Resulullah’ın (sav) hareketlerinden ve davranışlarından alınması gereken dersler ve günümüze yansıma şekli ele alınmıştır.
İslam’a Giriş: İslam’ın temel prensiplerini içeren bir giriş kitabı niteliğindedir. Dili sade ve anlaşılır olduğundan her seviyeden insanın okuyabileceği bir eserdir. Farklı isimler ile Türkçe olarak neşredilen eser 1930’lu yıllarda Pakistan-Hindistan’da örnek ders kitabı olarak kabul gören bir eserdir. Hilal Yayınları’ndan çıkan bu eser Türkçe baskı olarak “İslamın anlaşılmasına doğru” adı ile de neşredilmiştir.
Hitabeler: Yine Hilal Yayınları’ndan çıkan bu eserde İslam’ın şartları etkileyici ve akıcı bir dil ile açıklanmış, küfre ve tuğyana karşı İslam’ın uygulanmasının önemi üzerinde durulmuştur. Bu uygulamaların olabilmesi için İslam devletinin gerekliliği üzerinde özellikle durmuştur. İslam’ın devletleşmesinin önemine vurgu yapan bir eserdir.
İslam’da Cihad: Bu kitap dünya Müslümanları üzerinde çok büyük etki göstermiştir. İslam’da Cihad kitabı neşredildiği günden bugüne kadar farklı ümmet coğrafyalarındaki Müslümanların başucu kitaplarından biri olmuştur. İslam savaş hukuku ile ilgili bütün kuralları ayet ve sahih hadisler ışığında ele alan eser, hemen her konunun izahında İslam’ın barış ve esenlik dini olduğuna vurgu yapmıştır. İslam düşmanlarının, “İslam şiddet dinidir ve silah zoru ile kabul ettirilmiştir” gibi iftiralarına cevap veren bir eserdir. Özgü Yayınları tarafından neşredilen bu eser, aynı zamanda Mevdudi’nin, şiddet yanlısı görüşlerin babası olduğu iftiralarına da cevap veren bir eserdir. Mevdudi’ye bu şekilde iftira edenlerin bu eseri okumayan cahiller olduğu açıkça anlaşılmaktadır.
Doğum Kontrol Hareketi ve İslam: Mevdudi, doğum kontrolünün fıtrata aykırı olduğunu ve insan neslinin çoğalmasını engellediğini söyler. Mevdudi’ye göre böyle bir uygulama İslam’a aykırıdır. Mevdudi, insan nesline açılan bir savaş olan doğum kontrolü uygulamasına karşıdır. Müellifin, doğum kontrolünün dinî ve sosyal anlamda sebep olacağı kötü sonuçları sistematik bir şekilde ele aldığı ve Sebil Yayınları’nca basılan eseridir.
Hicab: Tesettür bilinci ile ilgili yazılmış kaynak kitap niteliğinde bir çalışmadır. Örtünün mahiyeti ve hikmeti üzerinde derin analizler yapılmış, bu konudaki ihtilaflı konulara ayet ve hadisler delil getirilerek açıklık getirilmiştir. “Müslüman Kadının Örtüsü” adı ile de basılmış olan eser, kendi alanında bir şaheser olarak değerlendirilebilir. Eser Hilal Yayınlarınca Türkçeye kazandırılmış.
Hilafet ve Saltanat: Tarihimizde hilafetin nasıl aşamalı olarak saltanata ve diktatörlüğe savrulduğunu ele alan bir eserdir. Hilafetin saltanata dönüşme sebepleri üzerinde derinlemesine duran eserde, hilafetin gerekliliğine de sık sık vurgu yapılıyor. Hilal Yayınlarınca basılan bu kitabın ilk baskılarında yer alan bir kısım görüşlerden dolayı Mevdudi eleştirilmiştir. Fakat Mevdudi’nin bütün eserleri okunduğunda bu eleştirilerin haksız ve insafsız eleştiriler olduğu görülecektir.
Kadiyani Meselesi: Pakistan-Hindistan topraklarında cereyan eden sapık bir mezhep olan Kadıyanilik üzerine yazılmış bir eserdir. Kadıyanilik hareketinin doğuşu ve tarihsel gelişimini ayrıntıları ile anlatan eser, bu sapkın hareketin kurucusunun ve hareketin İngilizler ile olan ilişkisini delilleri ile veriyor. Sahte peygamberlik iddiasında bulunan Gulam Ahmed Han’ın kurucusu olduğu sapkın hareketin görüşlerini aklî ve naklî deliller ile çürütüyor. İhya Yayınları’ndan çıkan eserin Türkçe tercümesi veya eserin Türkiye Müslümanları açısından önemi kanaatimce şudur: Türkiye’de TV ekranlarından ve internet üzerinden hem bu hareketin günümüz temsilcileri hem de başka sahte nebi ilanatında bulunan sapıkların görüşlerini çürütmek açısından önemlidir.
İslami Kavramlar: İbadet, Lailahe illallah, Kur’an’da geçen şekli ile Resulullah, Emri bil Maruf nehyi anil münker, hürriyet, İslam iktisadının amaçları, sosyal eşitlik, İslam’da kanun yapma ve içtihad gibi konuları içeriyor. Kitabın sonunda bir oryantalistin Mevdudi’ye gönderdiği mektup ve Mevdudi’nin verdiği cevap da yer almakta. Kitap Pınar Yayınları tarafından basıldı.
Fetvalar: 4 cilttir. Ayetlerin tefsirleri ve hadislerin yorumları üzerinde durmuştur. Fıkhî, ekonomik ve siyasi konularda fetvalara yer vermiştir. Aynı kitap farklı yayınevleri tarafından “Meseleler ve Çözümler” adı ile de dört cilt olarak basılmıştır. İbadet konusunda ayet ve hadisler ele alınarak fetvalar ortaya konulup, evlilikten iktisadi konulara, savaş hukukundan ticaret hukukuna kadar günümüzde çokça sorulan birçok sorunun cevabını barındıran bir çalışmadır. Bizim bu haberimize konu olan Fetvalar, Nehir Yayınları baskısıdır.
Günümüzde İslam: Mevdudi’nin bir konferansının dökümü olan eser; “Müslümanların İslam’a karşı izledikleri yol hangisidir?”, “Müslümanların günümüzde İslam’a karşı tavırları nedir?”, “İslam’ın onların pratik hayatlarındaki etkileri hangi boyutlardadır?”, “Günümüzde insanlığın tekrar İslam’a dönüp onun gösterdiği yoldan ilerlemesi söz konusu olabilir mi, yoksa bu oldukça uzak bir ihtimal midir?” gibi sorulara ilmî açıklamalarla cevap veren bir eserdir. Kitabı Özgü Yayınları basmıştır.
İslam Davetçilerine: Mevdudi’nin Lahor’daki evinde Cemaat-i İslami’nin kuruluşu dolayısıyla toplanmış bulunan 75 kişi kadar küçük bir dinleyici topluluğuna hitaben, 26 Ağustos 1941 yılında yapılan konuşmanın dökümü ile başlıyor Dünya Yayınları’ndan çıkan bu eser. Mevdudi’nin kurucusu olduğu Cemaat-i İslami’nin kuruluş aşaması, özellikleri, diğer cemiyetlerden farkları ve o güne kadar olan tarihsel süreci hatırat şeklinde ele alınıyor. Ayrıca, Cemaat-i İslami’nin toplantı tutanaklarından cemaatin yapısal ve düşünsel özellikleri ile ilgili bilgiler veriliyor.
İslami Hareketin Ahlaki Esasları: Mevdudi’nin 1945 yılında Cemaat-i İslami’nin senelik kongresinde cemaat üyeleri ve taraftarları huzurunda, genel merkezi olan Pencap kentinde yaptığı bir konferansın dökümüdür. Özelde Cemaat-i İslami’nin dinamikleri üzerinde duran eser, genel olarak bir İslami hareketin nelere dikkat etmesi gerektiğini işliyor. Liderlik, hilafet konuları ve İslami ahlakın gerekliliği üzerinde duruluyor. İman, İslam, takva ve ihsan konusunda nasıl olmamız gerektiğine dikkat çekilirken takva ve ihsan konusundaki yanlış yaklaşımlara işaret edilip olması gerektiği şekli okuyucu ile paylaşılıyor. Kitabı İnkılab Yayınları yyaınlamıştı.
İslam İstikbalinde Talebeler: Mevdudi’nin 1965 yılında Cemaat-i İslami’nin öğrenci kolunun yıllık kongresinde yaptığı konuşmanın dökümüdür. Öğrencilerin toplumların geleceği üzerindeki etkisine ve dini esaslara dayalı bir yaşam süren gençlerin önemine vurgu yapan bir çalışmadır. Özgün Yayıncılık’tan çıkan kitap, içerdiği hakikatler yönünden günümüzde de öğrencilerin istifade etmesi gereken bir eserdir.
Cebir ve Kader: Mevdudi’nin Türkçeye tercüme edilen son eseri olma özelliği taşıyan kitap esas itibari ile mektup ile sorulan bir soruya mektup ile verilen bir cevap özelliği taşımaktadır. Bu mektup daha sonra Mevdudi tarafından farklı makaleler eklenerek kitap olarak neşredilmiştir. Kaderiyecilik ve Cebriye ile ilgili görüşleri çürüten ve bunu yaparken ayetler ile izah eden bir çalışmadır. Aslında Hilal Yayınları’ndan çıkan bu çalışma için Kur’an’a göre kader konusunun izahı diyebiliriz.
Mevdudi’nin Türkçeye tercüme edilmeyen eserleri de mevcuttur. Bununla birlikte genel olarak eserleri şu dillere tercüme edilmiştir: Arapça, Türkçe, Fransızca, Tomli, Almanca, Hinduca, Endonezyaca, İtalyanca, Farsça, Bengali, Malayca…
Dünya Bizim / Ferhat Özbadem
Haber Ara