Anneleri evlatsız, çocukları babasız bırakan Srebrenica soykırımının acısı aradan geçen 17 yıla rağmen hiç bitmedi. Srebrenicalı anneleri yalnız bırakmamak için Bosna-Hersek başta olmak üzere Türkiye'den ve dünyanın değişik yerlerinden gelen 10 binlerce insan, törenlerin yapılacağı, adeta "beyaz zambaklar ülkesi" olan Potoçari'deki şehitlikte toplandı.
Tuzla kentinin Nezuk kasabasında üç gün önce başlatılan "ölüm yürüyüşü"ne katılan yaklaşık 10 bin kişi yürüyüşlerini Potoçari mezarlığında bu sabah itibarıyla tamamladı. Yürüyüşe katılanların bir kısmı geceyi, geldikleri Potoçari çevresinde kurdukları çadırlarda geçirdi.
CESETLERİ YENİ BULUNAN 520 KURBAN DEFNEDİLİYOR
"Beyaz zambaklar" gibi dizilen uçsuz bucaksız mezar taşlarının bulunduğu Potoçari'de toplanan 10 binlerce insan, dua edip kurbanların ardından gözyaşı döküyor. Bu gözyaşları, 17 yıl önce katledilen, daha sonra bedenleri parçalara bölünüp atıldıkları çeşitli toplu mezarlarda bulunan, uzun çalışmalar sonucu kimlikleri belirlenen kurbanlar için akıtılıyor.
Srebrenica'da 11 Temmuz 1995'te katledilen 8 bin 372 kurbandan toplu mezarlarda cesetleri bulunan 520 kişi bugün kılınacak cenaze namazıyla toprağa verilecek.
Potoçari'deki Anıt Mezarlığa getirilen tabutların başında gözyaşı ve hüzün hakim. Kiminin parçalanan vücudundan sadece bir ayak kemiği, bir parmağı, kimininse vücudundan bir parçanın bulunduğu tabutlar, bugün insan onuruna yakışacak şekilde defnedilecek.
BURUK SEVİNÇ
Kaybettikleri kurbanların aradan yıllar geçse de yakınlarını buldukları kalıntılarıyla toprağa verecek Srebrenicalılar, bir taraftan hüzün diğer taraftan yakınlarına ait bundan böyle bir mezar olmasının buruk sevincini yaşıyor.
Başı belli ancak sonu adeta görülmeyen tabutların başında ağlayan kadınlardan birisi de Fata Mustafiç'ti. 17 yıl önce kaybettiği iki oğlundan cesedi bulunan Almir adlı evladının tabutuna sarılan Mustafiç, "Bizleri bu şekilde evlatsız, dünyada yapayalnız bırakan insanlar umarım yaptıklarından ibret alır" şeklinde duygularını dile getirdi.
Bu arada, aşırı sıcağa rağmen 10 binlerce insanın hazır bulunduğu tören alanında sürekli Kuran-ı Kerim okunuyor. Törene katılanlar ise buruk ve bir o kadar da onurlu bir şekilde sükunetlerini koruyarak dünyaya adeta 17 yıl önce yaşananları "sessiz bir çığlık" şeklinde mesaj gönderiyor.
TÜRKİYE'Yİ BOZDAĞ TEMSİL EDİYOR
Törenlerde Türkiye'yi temsil edecek olan Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ da Potoçari'deki Anıt Mezarlık'a geldi. Bozdağ ve beraberindekiler savaş döneminde Boşnakları Sırplara teslim eden Birleşmiş Milletler (BM) bünyesinde görev yapan Hollandalı askerlerin kullandığı daha sonra Srebrenica Soykırım Anma Müzesi'ne dönüştürülen eski fabrikayı gezdi.
Bozdağ, yaptığı açıklamada, temmuz ayının Bosna-Hersek için "hüzün ayı" olduğunu ifade ederek, "Bosna'daki kardeşlerimizin acısı acımız, sevinci sevincimiz olmuştur" diye konuştu.
"Bosnalı kardeşlerimizin acısını paylaşmak için Srebrenica'dayız" diyen Bozdağ, şunları söyledi:
"Srebrenica, ırkçılığın, vicdansızlığın, nasıl bir canavara dönüştüğü bir yerdir. Srebrenica büyük bir ibret abidesi, büyük bir öğüt merkezidir. İnsanlık sevgiyle değer bulur, mutlu olur. Kan ve gözyaşından mutluluk inşa eden bir millet olmamıştır. Srebrenica bunu tüm dünyaya haykırıyor. Hem Srebrenica annelerinin hem de dünyada başka annelerin ağlamaması için bir daha Srebrenica gibi olayların yaşanmasına müsaade etmeyeceğiz. Srebrenicaların bir daha yaşanmaması için daha fazla çalışmalıyız."
"Niye Yoksun?" Anıtı İstanbul'da
Katledilen Müslümanları simgeleyen anıt bugün Taksim'de oluşturulacak.
1995 yılında Srebrenitsa’da katledilen BM rakamlarına göre 8 bin 372 Müslümanı simgeleyen “Şto Te Nema?” (Niye Yoksun?) Anıtı bugün saat 12.00-20.00 arasında Taksim Meydanı’nda oluşturulacak.
“Şto Te Nema?” Anıtı'nın, başta soykırımda yakınlarını kaybetmiş aileler olmak üzere bir çok kişi tarafından bağışlanan Bosna usulü “sapsız” fincanlarla oluşturulacağı bildirildi.
Anıtı oluşturmak üzere 2004 yılından itibaren bağışlanmaya başlanan fincan sayısının, katliamda ölen Srebrenitsalı Müslüman sayısına ulaştığı öğrenildi.
Katledilen 8 bin 372 Srebrenitsalı’dan 5 bin 336’sının defnedildiği belirtilirken, 3 bin 36 Srebenitsalı kurbanın akıbetinin hala bilinmediği, bağışlanan fincanların sayısının da, 4 bin'e ulaşmak üzere olduğu açıklandı.
Her yıl başka bir ülke ve şehirde sergilenen fincanlarla canlandırılan ”Şto Te Nema?” Anıtı, senede bir defa sokaklarda, meydanlarda sıradan insanlar tarafından kurulup kaldırılıyor. Ziyaretçiler ve yoldan geçenler, gün boyunca sunulan kahveleri, her biri bir “soykırım kurbanını temsil eden” fincanlara doldurarak bırakıyor, onların anısına, “Şto Te Nema?” Srebrenitsa Soykırım Anıtı’nı oluşturuyor.
SREBRENICA'DA 17 YIL ÖNCE NE OLDU?
Srebrenitsa Soykırımı 2. Dünya Savaşı’nda yaşanan kayıplardan sonra Avrupa’da meydana gelen en büyük soykırımın adıdır. Birleşmiş Milletler (BM) ve uluslararası toplumun suçlu olduğu soykırımda katledilenlerin sayısı ise resmi rakamlara göre 8372′dir…
Srebrenitsa Soykırımı Ratko Mladiç komutasındaki Sırp Cumhuriyeti Ordusu Sırp Cumhuriyeti siyasi liderlik görevinde olan Radovan Karadziç Yugoslav Ordusu’nun Generali Momcilo Perisiç Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç ve Sırbistan İçişleri Bakanlığı’ndan doğrudan destek alan paramiliter grubu “Akrepler” (Scorpions) öncülüğünde gerçekleşti. Mağdur insanları korumak için bölgeye gelen Birleşmiş Milletler Hollanda Koruma Gücü’nün (UNPROFOR) gözleri önünde binlerce kişi öldürüldü.
1993 yılında Doğu Bosna’daki çatışmaların dorukta olduğu sırada Bosnalı Sırp güçlerinin “Etnik Temizlik” amaçlarının tam anlamıyla ne demek olduğu görülmeye başlandı. Bölgedeki birçok şehir saldırıya uğradı ve Srebrenitsa bunlardan biriydi. Diğer şehirlerden gelen Bosnalı Müslümanlar burada güvende olabileceklerini düşünerek kendi evlerini terk ettiler. Fakat onlar için burada geçen her gün ağır ölümlerle son buluyordu. Çatışmalar arttıkça insani yardım giderek azalıyordu; ki bu durumu daha da dayanılmaz kılıyordu. Gerçekleşen bu durum 16 Nisan 1993 tarihi itibariyle “Güvenli Bölgeler” kurulmasına sebep oldu. Kurulan bu bölgelerin çatışmalardan uzak olması bir başka deyişle Bosnalı Sırpların Srebrenitsa ve diğer güvenli bölgeleri (Saraybosna Zepa Gorazde Tuzla Bihaç) terk etmeleri anlamına geliyordu. Srebrenitsa için alınabilecek en kötü karar ise bölgenin silahsızlandırılması oldu. Bu durumda Srebrenitsa silahlanmış olan Bosnalı Sırp ordusuna karşı tamamen savunmasız kalmış ve Temmuz 1995′te yapılan soykırımı daha da kolaylaştırmıştı.
11 Temmuz tarihinde Ratko Mladic soykırım öncesi şu sözleri söyledi: “Büyük Sırp kutsal gününün öncesindeyiz. Bu şehri Sırp milletine armağan ediyoruz. Türklere karşı ayaklanmamızı hatırlayarakMüslümanlardan intikam almanın zamanı geldi.” Bu cümle Srebrenica’nın kaderini tayin etti. 8372 12-77 yaş arası erkek sivil Boşnak topluca katledildi. Kadınlar ise tecavüz ve kötü muameleye maruz kaldı. Bosnalı Sırp askerler Boşnaklar’ın bazılarını toplu infaz yerlerinde bazılarını yollarda bazılarını dağlarda katliamdan kaçmak isteyenleri de çeşitli tuzaklar kurarak hunharca katlettiler. Katledilen masum siviller toplu mezarlara gömüldüler. Daha sonra cesetler gömüldükleri yerden kepçelerle parçalanarak çıkartılıp kimlikleri tespit edilemesin diye sayıları tahmini 64 olan toplu mezarlara gömdüler.
Srebrenitsa’da Boşnaklar’ın katliamının üzerinden 16 yıl geçmesine rağmen Sırp Cumhuriyeti ve Sırbistan’daki siyasi ve sosyal çevrelerce soykırım hala inkâr ediliyor. Bu da soykırımın son halkası yani 8.inci fazıdır. (Soykırımın 8 fazı: 1-Sınıflandırma 2-Simgeleme 3-Dehümanizasyon 4-Örgütlenme 5-Kutuplaşma 6-Hazırlık 7-İmha 8-İnkar)
Soykırımız belegeselini bu videolardan izleyebilirsiniz
.jpg)
