Adem Demir – Osman Sağırlı / Türkiye Gazetesi
Türkiye, 30 yıldır devam eden büyük can ve mal kaybına neden olan şiddeti bitirmek ve Kürt meselesini çözmek için başlattığı “demokratik açılımı” sürdürmeye çalışıyor. PKK da zaman zaman ilan ettiği ‘eylemsizlik kararlarıyla’ meselenin uzlaşma ve diyalogla çözülmesi arzusunda olduğu mesajını veriyor. Ama neredeyse iki yılını geride bırakacak ‘açılım’ çerçevesinde atılan tüm adımları tasfiye olarak algıladı örgüt. Problemin kalıcı bir çözüme kavuşması ve PKK’nın silah bırakıp, siyasileşmesiyle olur. Çünkü PKK mevcut haliyle var olduğu sürece terörle mücadelenin ve özellikle de bölgeye ilişkin güvenlik algısının değişmesi güç.
YUMUŞAK GEÇİŞ İÇİN YENİ TEKLİF
Negatif tablonun pozitifleşmesi gayesiyle sürekli olarak örgüte ilişkin yeni senaryo ve öneriler devreye sokuluyor. Bu önerilere bir yenisi de Kuzey Irak Yönetiminden geldi. Kuzey Irak yönetimi, Kandil’in boşaltılması için örgüte İran Kürdistan Demokrat Partisi için uygulanan modeli tavsiye ediyor. Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani’nin önerisine göre PKK da tıpkı İran’ın muhalifleri gibi silahlarını bırakıp şehir merkezlerine yakın güvenli kamplara yerleşebilirler. Militanlar kendileri için belirlenecek kamplarda yaşayacak ve zaman içerisinde şehir hayatına adapte olup Kürt sorununun çözümünün kolaylaşmasını sağlayabilirler. Zira İran Kürdistan Demokrat Partisi(İKDP) bunu yıllar önce gerçekleştirdi ve sağlıklı neticeler aldı. Binlerce peşmerge silah bırakıp şehirde siyaset yapmaya başladı. İran’daki Kürt muhaliflere dışarıdan siyasi destek sağlıyorlar.
İRAN MUHALİFLERİ KİMLER?
İKDP, İkinci Dünya savaşı sonrasında kurulmuş bir siyasi parti. İlk lideri Gazi Muhammet, kendisine bağlı on binlerce peşmerge ile yıllarca Tahran yönetimine karşı silahlı mücadele yürüttü. Tahran yönetimi tarafından idam edilince aynı çizgiyi başkaları sürdürdü. İkinci önemli liderleri olan Doktor Kasım da Tahran tarafından idam edildi. Bu idamların ardından özellikle 1979’daki devrimden sonra da İranlı Kürtlerle Tahran yönetimi arasında problemler yaşandı. İran’daki Kürt muhalefeti yıllarca, Tahran’a karşı gizli faaliyet yürüttü. Ancak İran, Kürtlerin hak taleplerinin hiçbirisine olumlu cevap vermedi. Ülkede yaşanan silahlı çatışmalarda binlerce kişi öldü. İKDP silahlı mücadeleyi 1996’ya kadar sürdürdü. Silahla sonuç alınmadığı gerçeği karşısında Mesut Barzani ve Celal Talabani, İKDP’yi Kuzey Irak’a davet etti. Bunun üzerine parti mensuplarının büyük bölümü kendileri için Kuzey Irak’ta tahsis edilen kamplara gelip yerleştiler.
ÜÇ KAMPTA SİYASİ HAYAT
İKDP üyeleri, 15 yıldır Irak’ın kuzeyindeki üç kampta yaşıyorlar. İKDP’nin Erbil’deki kamplarına girip hem parti yöneticileri hem de İran muhalifi peşmergelerle konuştuk. Parti mensuplarının anlattığına göre Irak’ta partiye mensup 300’den fazla aile bulunuyor. Kendi güvenliklerini sağlayan 700 peşmergeleri var. Aile ve peşmergeler, Erbil ve çevresinde mülteci (Iraklı Kürtlere göre misafir) olarak kalıyorlar. Bu insanların ikamet ettiği kamplardan biri Erbil’in Ankava semtine yakın. Diğer ikisi ise Erbil ile Köysancak arasında yer alıyor. Dıgele isimli kampta az kişi yaşıyor. Ancak Amiriye kampı tam anlamıyla bir kasabayı andırıyor.
“TÜRKİYE ÇÖZÜM İSTİYOR”
İKDP’nin Lideri Mustafa Hicri, Kuzey Irak’ta yaşadıklarını ve Kürt meselesine bakışını anlattı. Bölgedeki kamplarda tamamıyla siyasetle uğraştıklarını bunun dışındaki her türlü şiddet yöntemini artık ret ettiklerini belirten Hicri, “Türkiye’yi yakından takip ediyorum. AK Parti hükümeti, meseleyi uzlaşma ve diyalogla halletmeye çalışıyor. Ben de izlenen politikaları büyük bir özen ve takdirle takip ediyorum” dedi. Yaklaşık 15 senedir silahlara veda ettikleri halde Tahran yönetiminin hiçbir taleplerine olumlu cevap vermediğinden yakınan Hicri şunları söyledi: “Türkiye’deki değişim ümit verici. Ankara’nın attığı adımların yüzde 10’unu Tahran yönetimi atsa bir gün bile burada durmam. Ülkeme gider orada siyaset yaparım. PKK’nın legal uzantısı olan BDP özgürce siyaset yapıyor. PKK silahları bırakarak problemlerin barış ve uzlaşma ile çözülmesine katkı sunmalıdır.”
PEŞMERGELER, KANDİL’E SESLENDİ
Bu kamplarda hayat mücadelesi veren her bir peşmergenin 20 ile 30 yıl arasında değişen militanlık geçmişleri bulunuyor. Ancak bunlar, Irak’ta kendilerine kucak açılmasının ardından 1996 yılında Erbil’e geldikleri ve aradan geçen 15 yılda bir defa olsun ellerine silah almadıklarını söylediler. Dıgele Kampı’nda yaşayan ve 28 yıldır söz konusu siyasi hareketin içinde yer aldığını ifade eden Mustafa Pirani, “Keşke, Türkiye’nin PKK’lılara söylediklerini İran da bizler için söylese. Keşke Türkiye hükümetinin Kürt meselesini çözmek için attığı adımları Tahran da atsa. O zaman burada durmazdım” dedi. İran’a karşı 17 yıl savaştıktan sonra 15 yıldır da eline silah almadığını belirten Ali Muhammet Abdullah ve onun gibi silaha veda eden eski peşmerge Rıza Sami de ülkelerine duydukları özlemi dile getirdiler. Dünün peşmergeleri ve bugünün siyasetçileri Kandil’e seslendi: “Türkiye, problemi barışla çözmek istiyor. Kürtçe yasak değil, her türlü siyasi faaliyet özgürce yapılıyor. Ülkenize dönün. Türkiye Orta Doğu’nun güçlü ve model ülkesidir. Eğer Kürt meselesi çözülürse Suriye ve İran da bunu örnek alır. Artık silahla problemlerin çözüm dönemi kapandı.”
YABANA ATILMAYACAK TEKLİF
Kuzey Irak yönetiminin modeli yabana atılmayacak nitelikte. Çünkü yıllarca dağda güç şartlarda yaşayan insanların şehir hayatına adaptasyonu bu gibi yöntemle sağlanabilir. Zaten örnekleri de yok değil. PKK’dan ayrılıp Kuzey Irak’a yerleşenlerin kaldığı kamplar var. Süleymaniye ile Halepçe arasındaki Seyitsadık Kasabası’nda eski PKK’lıların kaldığı bir kamp bulunuyor. İsmini bulunduğu ilçeden alan kampta daha önce 300’den fazla eski militan yaşarken şimdilerde yaklaşık 30 kişi kalıyor. Zira diğer kişiler silahlara veda ettikten sonra iş bulup, evlenip Süleymaniye, Erbil ve Duhok gibi büyük kentlerde yaşamayı tercih ettiler. Eski bir PKK’lı, “Kuzey Irak yetimhane gibidir. Suriye, Türkiye ve İran uyruklu pek çok Kürt bölgede. Silahı bırakan herkes iş bulup çalışıyor ve daha insani standardı yüksek bir hayata kavuşuyor. PKK bu tavsiyeleri ciddiye almalı ve gereğini yapmalı. Çünkü Kandil yönetimi de artık silahların çare olmadığını anladı. Geç olmadan ve yeni kayıplara meydan vermeden militanlar, şehirlere gelip kendileri için gösterilecek kamplarda yaşamalıdırlar” diye konuştu.
KANDİL’E SESLENDİ: ÜLKENİZE DÖNÜN
KDP’nin Erbil, Dıgele ve Amiriye’deki kamplarda 700’ü aşkın peşmergesi var. Parti üyeleri, silahların çözüm getirmediğini belirterek Kandil’dekilere seslendiler: “Türkiye, sorunu barışla çözmek istiyor. Kürtçe yasak değil, her türlü siyasi faaliyet özgürce yapılıyor. Ülkenize dönün!”
