'Şapka idamları' komşuda da olmuş!
Şapka kanunu sadece ülkemizde can almadı...
15 Yıl Önce Güncellendi
2010-10-10 05:20:23
Şapkayı modernleşmenin temel unsusru olarak gören Şah Rıza, Fransız kepine benzeyen “Pehlevi şapkasının” erkekler tarafından giyilmesini mecburi tutarak batı tipi kıyafeti resmi kıyafet ilan etti.
Ulemanın bu şapkayı giymesi muaf tutulmasına rağmen en sert tepki ulema sınıfından geldi. Ayetullah Hacı Ağa Nurullah önderliğinde İsfahanlı yaşlı bir din adamı “Frenk şapkası” giymenin dini açıdan caiz olmadığına dair bir fetva yayınladı. 1927’nin Eylül ayında İsfahan, Şiraz ve Tebriz’de ulema önderliğinde halk sokaklara dökülerek şapka yasasının geri çekiilmesini istediler. Tebriz’de cami imamı olan bir kişi, Şiraz’da ise iki kişi yasalara karşı çıktığı için tutuklanarak idam edildi.
27 Aralık 1928’de meclis şapka giymeyenler konusunda yeni cezai önlemler getirdi. Şapka ve batı tipi kısa pantolon giymeyenlere para ve üç aydan 1 yıla kadar hapis cezası alması kararlaştırıldı.
Kanun yeni haliyle 21 Mart 1929’da yürürlüğe girdi. Polis ve askerin şapka kullanmasının halk arasında yayılması için şiddet kullanması hükümet tarafından benimsendi. Polis ve askerler saıklı kişileri şehir veya köy meydanlarında topluyor zorla şapka giydiriyorlardı. Kadınların örtünmesinin yasaklanması için de kanun tasarısında bulunuldu, Fakat İsfahan’da şiddet uygulamasının artması sonucu uygulamadan vaz geçildi.
Özellikle Tebriz şehrinde protestolar yoğunlaştı ve Tebriz uleması Kum’a sürgün edildi. Esnaf günlerce kepenk kapatı, protestolar üç ay devam etti. Şiraz ve İsfahan’da esnafın da destek verdiği 20 bin kişilk protestolar düzenlendi.
Meşhed’de arabacılar tolu olarak zorla giydişrildikleri şapkayı çıkarark ayakları altında ezdiler. Hükümet bunun üzerine Ayetullah Sadık Aga’yı şehir meydanına getirerek zorla sarığını çıkardı ve şapka giydirdi.
Polisler ve askerler her gün cadde ve pazarları dolaşarak sarık giyenlerin sarıklarını parçalıyor, zorla şapka giydiriyorlardı. Din adamları çözüm olarak başlarını sarık yerine abas adı verilen bir örtüyle örtmeye başladılar.
Şapka giyme yasağı kaldırılmamasına rağmen polis ve askerin şapka giyenlere karşı şiddetinde azalma oldu. İki yıl içersinde toplam 25 bin kişi hapis, ve para cezası ile cezalandırılırken, protestoların sorumlusu olarak gösterilen din adamları sürgüne gönderildi ve üç kişi idam edildi.
Kaynak:Ajanslar
Haber Ara