TİMETURK I HABER MERKEZİ
Melahat KEMAL
Günümüz Rusya'sını anlatmak için kullanılan kavramlardan biri de "kleptokrasi"dir.
Kleptokrasi teorisini destekleyenler Putin ve yandaşlarının devletin parasını kendi ihtiyaçları için kullandığını ileri sürüyor. Onlara göre kleptokratların temel hedefi vergi veren Rusların zararına olsa da kişisel zenginliklerini arttırmak.
Teori destekçileri Rusya'daki durumu tam olarak bir kleptokrasi olarak adlandırılsa da Rusya'da paranın işleyişine bakıldığında durum pek de öyle görünmüyor.
Peki Rusya bir kleptokrasi değilse ne? Devlet işleyişi, içerisinde hırsızlık olayları olsa da sistem buna dayalı değil. Rusya da bugün hakim olan sistem daha çok "yeni feodalizm".
BOYAR'LAR VE EKONOMİK TAHAKKÜM
İktidarı elinde bulunduran küçük ve ayrıcalıklı grubu tanımlamak için kullanılan "oligark" kavramı, bugünün Rusya'sında geleneksel anlamı dışında kullanılıyor.
Geleneksel anlamıyla oligark ülke iktidarında söz sahibi iken bugün Rusya'daki oligarklar, Çarlık Rusyası dönemindeki boyar'lar gibi bir kurum olarak devletin varlığına bağımlı haldeler.
Komünist dönem sonunda devlet, devlet tekelinde bulunan varlıkları boyarlara verdi. Ancak bunun karşılığında onlardan edindikleri servet mukabilinde devlete 'haraç vermek' zorundaydılar.
Bunun en açık örneği Sochi Olimpiyatları'nda görüldü; boyar'lardan olimpiyatın düzenleneceği alanların parasının ödenmesi talep edildi. Boyar'lar bunun ölü yatırım olacağını ve bir kazanç elde edemeyeceklerini biliyorlardı. Peki bunun için rüşvet verdiler mi? Elbette. Ancak onlara maliyeti kazanacakları paradan çok daha fazlaydı. Ama yine de boyar'lar devlete sadakatlerini sonuna kadar gösterdi.
DEVLETE BAŞKALDIRI VE SONUÇLARI
Eğer devlet verdiğinin karşılığında bir 'hediye' bekliyorsa boyar'lardan beklenen emredileni yerine getirmektir. Ancak zaman içinde zenginleşen boyar'lar sahip oldukları serveti kendilerinin edindiklerini düşünmeye başladı. Başarısı için devlete minnettarlık göstermek zorunda değillerdi ve devletin de artık bir şey istemeye hakkı yoktu.
Domodedova Havaalanı sahiplerinin başına gelen böyle bir başkaldırıda boyar'ların başına neyin geleceğinin en iyi göstergesi oldu.
Domodedova Havaalanı için bir grup devlet adına teklifte bulundu. Teklif reddedildi. Bunun üzerine havaalanı sahipleri tutuklandı. Anlaşma mukabilinde bir miktar para alıp, devlete devredebilirlerdi. Ancak reddettiler. Muhtemelen de hapis cezasına çarptırılacaklar.
Putin ve çevresini Kremlin'i zenginleştirmek için çalışan küçük bir çeteye benzetmek doğru olmasa da Rusya'da bazı şeylerin değişime uğraması gerektiği de yadsınamaz.
