Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesinin (KTMÜ) "Türk Dünyası Yıldızları" etkinlikleri kapsamında, Özbekistan'ın Bişkek Büyükelçiliğinin desteğiyle Ali Şir Nevai'nin 575'inci ve Babür Şah'ın 533'üncü doğum günleri dolayısıyla anma programı düzenlendi.
Kırgız, Türk ve Özbek milli marşlarının çalınmasının ardından konuşma yapan Özbekistan'ın Bişkek Büyükelçisi Kamil Raşidov, Orta Asya'nın, dünya medeniyetine büyük iz bırakan düşünür, edebiyatçı ve devlet adamlarıyla çok zengin bir coğrafya olduğunu belirterek, Özbek şair ve devlet adamı Ali Şir Nevai'nin, tarih, ahlak, kelam ve tasavvufa dair 30'a yakın eseri bulunduğunu söyledi.
Beş asır önce yaşayan Ali Şir Nevai'nin, kendisinden sonrakilere 100'den fazla kervansaray, hamam, çayhane, medrese ve köprü bıraktığını ifade eden Raşidov, Özbekistan'da büyük önem verilen şair ve devlet adamının adını taşıyan şehir, metro ve sanat yapıtlarının yanı sıra Taşkent, Aşkabat, Bakü, Almatı ve Oş şehrilerinde heykelleri bulunduğunu anlattı.
Büyükelçi Raşidov, 1483 yılında Andican kasabasında dünyaya gelen Babür Şah'ın ise büyük bir hükümdar ve komutan olduğunu, devlet adamının yazdığı "Babürname" adlı eserinde de vatan sevgisini anlattığını kaydetti.
KTMÜ Rektörü Prof. Dr. Sabahattin Balcı da, şair Ali Şir Nevai ve hükümdar Babür Şah'ın Orta Çağ'ın "birer yıldızı" olduğunu belirterek "Mutluyuz, iftihar ediyoruz çünkü her ikisi de bizim büyük atalarımız. Bu mirası onlar bize bıraktılar" dedi.
Balcı, söz konusu dönemde Fars dili kullanılırken Ali Şir Nevai'nin eserlerini yazdığı Türkçenin yeterliliğini gösterdiğini vurguladı.
Babür Şah'ın ise hükümdarlığının yanı sıra aynı zamanda büyük bir edebiyatçı olduğunu ifade eden Balcı, hükümdarın kurduğu devletin Hindistan'dan Orta Asya'ya kadar uzandığını bildirdi.
Anma programında, Ali Şir Nevai'nin şiirleri, 8 dünya dilinde öğrenciler tarafından seslendirildi ve Babürname'den kesitler sunuldu. Özbek halk türküleri ve danslarının da sergilendiği program kapsamında, iki devlet adamının fotoğrafları ve eserlerinin yer aldığı sergi açıldı.
- Ali Şir Nevai ve Babür Şah
Ali Şir Nevai, 1441 yılında Afganistan'ın batısındaki Herat kentinde dünyaya geldi. Eğitimini Horasan ve Semerkant'ta tamamlayan Nevai, Türkçe, Arapça ve Farsça öğrendi. Sultan Hüseyin Baykara döneminde vezirlik yapan Nevai, bu görevinden istifa ettikten sonra bilim ve sanat alanlarında çalıştı ve 30'a yakın eser yazdı. Nevai, 1501 yılında doğduğu şehir Herat'ta hayatını kaybetti.
Babür Şah, 14 Şubat 1483 yılında Andican kasabasında dünyaya geldi. Babası öldükten sonra Fergana'ya hükümdar oldu. Zamanını savaş hazırlıkları ile geçiren ve en büyük kuvvetin akıl ve gönül olduğunu bilen sanatkar Babür Şah yazdığı şiirlerle dikkat çekti. Babür Şah'ın Çağatay dönemi edebiyatına önemli katkısı olmuş, Çağatay Türkçesi ile kaleme aldığı ve yaptıklarını kronolojik olarak anlattığı Babürname, Türk edebiyat tarihinin nesir türündeki başyapıtlarından biri olarak kabul edilmiştir. Yönettiği toprakları Hindistan'a kadar genişleten Babür Şah, 26 Aralık 1530'da Agra'da hayatını kaybetti. Agra'ya gömülen Babür Şah'ın mezarı 1539'da Kabil'deki Babür Bahçelerine nakledildi. 1646'da kabri üzerine türbe inşa edildi.
