Altı partiden oluşacak koalisyon hükümeti için ön anlaşma sağlandı, bundan sonraki süreçte bakanlık paylaşımlarına ilişkin görüşmelerin yapılması bekleniyor.
Koalisyon krizinin aşılmasında hükümet kurma görevini 10 gün önce devralan Adalet ve Kalkınma Partisi (PJD) Ulusal Konsey Başkanı Sadeddin Osmani'nin izlediği yeni yol etkili oldu. Osmani, koalisyonda hep birlikte yer almayı şart koşan "dörtlü blok"un talebini kabul etti.
Osmani, kendisinden önce beş ay boyunca hükümeti kurma çalışmalarını yürüten PJD Genel Sekreteri Benkiran'ın parti yönetiminin kararına göre hareket ettiği gerekçesi ile koalisyona almadığı partileri, tek bir görüşmeyle koalisyona dahil etti.
PJD yönetimi bu konuda resmi bir açıklamada bulunmazken gelinen noktayla ilgili kamuoyunda PJD'nin taviz verdiği yorumları yapılıyor.
Eski Yükseköğretim ve Bilimsel Araştırmalar Bakanı Lahsen Davudi de konuya ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Tavizsiz siyaset yoktur." ifadesini kullandı.
- Benkiran'ın koalisyon çalışmaları süreci
Fas'ta yeni hükümeti kurma çalışmaları geçen yıl 7 Ekim'de düzenlenen seçimlerden hemen sonra başlamıştı.
Seçimden birinci çıkan PJD'nin lideri Benkiran, Kral 6. Muhammed tarafından görevlendirilmesinden 10 gün sonra görüşmelere başladı. Seçim sonuçlarına göre mecliste ikinci sırada bulunan Asalet ve Çağdaşlık Partisi ile görüşmeme kararı aldıklarını belirten Benkiran, önce eski hükümet ortaklarından Halk Hareketi (MP), İlerleme ve Sosyalizm Partisi (PPS) ve İstiklal Partisi (IP) liderleriyle bir araya geldi.
Bu görüşmelerin ardından IP ve PPS ile hükümette yer almaları konusunda anlaştıklarını ilan eden Benkiran, böylece 183 milletvekilinin desteğini almış oldu. İlk turda hükümeti kurmak için gerekli 198 oydan 15 eksiği bulunan Benkiran, yine eski hükümet ortaklarından Milli Bağımsızlar Birliği'nin (RNI) kapısını çaldı. Görüşmeler olumlu geçse de RNI lideri Aziz Ağnuş'un, MP, Anayasal Birlik Partisi (UC) ve Halk Gücü Sosyalist Birliği ile "dörtlü siyasi blok" oluşturduklarını ilan ederek hükümette hep birlikte yer almayı şart koşması sürecin tıkanmasına yol açtı.
Ağnuş'un tavrına karşı geri adım atmayan Benkiran, koalisyon görüşmelerinin sonuçsuz kaldığını ve en kısa zamanda görevi iade edeceğini açıkladı. Bu gelişmelerin ardından Fas Kralı 6. Muhammed, 17 Mart'ta hükümet kurma görevini Benkiran'dan alarak aynı partiden Osmani'yi görevlendirdi.
- Osmani'nin koalisyon çalışması süreci
PJD Ulusal Konsey Başkanı Osmani ise ilk görüşmesini Asalet ve Çağdaşlık Partisi (PAM) ile yapacağını belirterek Benkiran'dan farklı bir yol izleyeceğinin ilk sinyalini verdi.
PAM ile görüşme daha önce Benkiran ve PJD tarafından "kırmızı çizgi" olarak nitelendirilirken Osmani'nin bu kararı, RNI Genel Sekreteri Ağnuş'a baskı amacıyla atılan sembolik bir adım olarak görüldü.
Osmani, bir gün içinde 7 partinin yöneticileriyle bir araya gelerek koalisyon görüşmelerinin ilk turunu tamamladı. Kamuoyunda ikinci tur görüşmelere başlaması beklenirken Osmani, cumartesi akşamı 6 partinin koalisyonda anlaştığını duyurdu. Kurulacak hükümette PJD ve PPS ile "dörtlü blok" partilerinin yer alacağı açıklandı.
Osmani'nin koalisyon görüşmelerinde kısa sürede anlaşma sağlaması "sürpriz" olarak karşılanırken, Faslı siyaset uzmanları bundan sonraki sürecin daha zorlu geçeceğini ifade ediyor.
Uzmanlar özellikle, Halk Gücü Sosyalist Birliği'nin (UNFP) seçim çalışmalarında PJD'nin Mısır merkezli Müslüman Kardeşler Teşkilatı (İhvan) ile ilişkisi olduğunu belirterek hedef gösterdiğini hatırlatıyor ve Osmani'nin UNFP'nin koalisyonda yer almasını kabul etmesinin PJD içinde gerginliğe yol açabileceği değerlendirmesinde bulunuyor.
- Fas'ta hükümet kurma süreci
Fas anayasına göre hükümeti seçimlerden birinci çıkan parti kuruyor. Kral, mecliste en çok sandalyeye sahip partiden istediği bir milletvekilini hükümeti kurmakla görevlendirebiliyor. Ayrıca hükümeti kurmak için herhangi bir zaman sınırlaması bulunmuyor.
Anayasaya göre 395 sandalyeli Temsilciler Meclisi'nde yeni hükümetin güvenoyu alabilmesi için 198 milletvekilinin oyu gerekiyor.
Fas'ta geçen yıl yapılan genel seçim sonuçlarına göre partilerin meclisteki dağılımı şöyle:
Adalet ve Kalkınma Partisi 125, Asalet ve Çağdaşlık Partisi 102, İstiklal Partisi 46, Milli Bağımsızlar Birliği 37, Halk Hareketi 27, Halk Gücü Sosyalist Birliği 20, Anayasal Birlik Partisi 19, İlerleme ve Sosyalizm Partisi 12, Sosyal Demokrat Partisi 3, Federal Demokratik Sol Parti 2, Demokratik Birlik Partisi 1 ve Sol Yeşiller Partisi 1 milletvekili.
